Từ trái qua: Sáo recorder, sáo dọc, tiêu và sáo ngang

1.Hình dáng và vị trí thổi

Tiêu thường dài hơi sáo nhiều (khoảng gấp đôi sáo thường).

Vị trí đặt môi của sáo và tiêu khác nhau hoàn toàn:

– Sáo ngang thì lỗ đặt môi nằm cách đầu sáo một khoảng xấp xỉ 10 cm

– Sáo dọc thì người ta tạo khe bằng cách vót chéo đầu sáo rồi chèn một miếng gỗ cũng được gọt chéo vào, tạo thành chỗ để người dùng ngậm miệng vào thổi

– Đối với tiêu thì đầu được cắt ngang, ở viền được khoét một lỗ hình bán nguyệt, người dùng đặt môi dưới lên mặt cắt ngang của đầu tiêu, để thổi hơi vào lỗ ở viền ấy.

Sáo recorder

Sáo ngang

2. Về âm thanh

Tiếng của tiêu trầm ấm hơn, chứ không ví von một cách “tự nhiên” như tiếng sáo. Tuy nhiên một khi nó đã ví von thì âm thanh ấy rất kì diệu.

Đầu thổi ở tiêu là huyệt khẩu thì hình chữ U hoặc V hoặc lai giữa U và V, tì cằm để thổi.

Đầu thổi ở sáo dọc phức tạp hơn gồm 1 đầu để ngậm và 1 lỗ sát ngay dưới để luồng hơi từ đầu thổi tới gặp cạnh dưới của lỗ (hơi sắc) sẽ tạo ra sự chênh áp, từ đó làm dao động cột không khí trong lòng sáo rồi từ đó tạo ra âm thanh.

Tiêu sáo đều có chung nguyên lý này, nhưng tiêu và sáo ngang thì điều chỉnh được góc độ của luồng hơi, còn sáo dọc thì không (vì chỉ ngậm chết một chỗ).

Cũng có loại sáo dọc để nguyên đầu thổi là hình trụ tròn chứ không cưa vát như cây trong hình. Thường để trụ tròn cho những ống trúc nhỏ và cưa vát trong trường hợp ống trúc có đường kính lớn.