Contents
Âm thanh Mono và Stereo là gì?
Đã không ít lần bạn nghe ai đó nói oang oang là: “Nè, nghe nhạc thì đừng có nghe mô-nô (Mono) mà phải nghe xì-tê (Stereo) nhé!!”.
Nhưng bạn đã biết chính xác Mono và Stereo là gì chưa? HọcDựngPhim.com sẽ cùng bạn trao đổi thật dễ hiểu nha. 
Âm thanh Mono
Đây là âm thanh được phát ra TỪ 1 NGUỒN ÂM THANH DUY NHẤT VÀ NGUỒN ÂM THANH ĐÓ Ở MỘT VỊ TRÍ CỐ ĐỊNH.
Ví dụ về âm thanh Mono: hãy tưởng tượng trên song sắt cửa sổ nhà bạn có 1 chú chim đậu trên đó hót ríu rít, bạn đang ngồi xem TV mà có tiếng cô bạn gái léo nhéo bên tai: “Em ghiền cái túi xách Gu-xì quá! Mua cho em đi mà hơ-ni..” 
Ngay lúc đó giọng của mẫu hậu gầm gừ: “Nè, tháng này mẹ chưa đóng tiền điện đâu đó!” 
.
Nếu xét riêng biệt từng âm thanh trong ví dụ này (tiếng chim hót, giọng nói “gấu” của bạn và cả “gấu mẹ vĩ đại” của bạn nữa) thì đó là từng âm thanh Mono.
Vậy còn Stereo?
Tiếng chú chim hót trên song sắt cửa sổ là ở phía trước mặt bạn, “gấu” thì đang léo nhéo vào lỗ tai bên phải bạn, còn “gấu mẹ vĩ đại” thì gầm gừ ở phía bên trái.
Vậy sự TỔNG HÒA NHIỀU ÂM THANH Ở NHIỀU VỊ TRÍ KHÁC NHAU TỪ BÊN TRÁI QUA BÊN PHẢI của người nghe (chính là bạn) thì được gọi là âm thanh Stereo.
Ngoài ra, một ví dụ khác nữa: tiếng nổ máy của một chiếc xe đang đề pa chính là Mono.
Nhưng khi chiếc xe đó rồ ga chạy đi, tai chúng ta sẽ nghe tiếng máy xe di chuyển từ phía bên này sang phía bên kia (hoặc từ gần đến xa), thì đó lại là âm thanh Stereo.
Chính vì điều này mà khi nghe âm thanh Stereo bạn sẽ có được cảm giác về không gian, vị trí của từng âm thanh riêng biệt và cả sự chuyển động của vật phát ra âm thanh đó.
Nếu vậy thì khi nghe âm thanh (nhạc, phim…) bằng loa hoặc headphone, nếu nghe âm thanh phát ra ở cả bên trái và bên phải, thì đó chắc chắn là âm thanh Stereo rồi đúng không?
Chưa chắc đâu!
Bây giờ bạn thử bịt một tai lại và nghe ở riêng từng bên loa nhé, nếu âm thanh phát ra từ mỗi bên loa có sự khác biệt nhau (ví dụ bạn nghe loa trái đang phát ra tiếng đàn Violin và Piano, còn loa phải thì có tiếng kèn Trumpet và giọng hát của ca sĩ) thì đó mới đúng là Stereo.
Còn nếu như bạn nghe thấy ở mỗi bên loa phát ra âm thanh giống hệt nhau, thì đó vẫn chỉ là Mono nhưng được nhân đôi lên mà thôi .
Các biến thể của Stereo
Khi đi mua loa, các bạn có thể thấy rất nhiều loại, nào là “loa 2.0”, rồi sau này đẻ ra quá trời “2.1, 5.1, 7.1…..” tùm lum chấm hết trơn 
Tất cả các nỗ lực đẻ…chấm đó đều nhằm mục đích tái tạo lại không gian âm thanh chi tiết và chân thực nhất.
Người nghe và người xem hiện nay đã có thể trải nghiệm cảm giác như ngồi trong không gian nhà hát giao hưởng, hoặc giữa trận địa đầy bom đạn trong một siêu phẩm Hollywood, chỉ bằng hệ thống loa ngay tại nhà mình.
Túm lại là…
Nói như vậy không có nghĩa là âm thanh Stereo sẽ hay hơn (hoặc tốt hơn, hoặc chất lượng hơn) âm thanh Mono đâu nhé bạn. Những ví dụ nói trên chỉ giúp bạn phân biệt được sự khác nhau giữa chúng và áp dụng cho đúng trường hợp thôi.
Sẽ là “thảm họa” khi xử lý âm thanh, nếu bạn biến giọng nói của một người từ Mono thành Stereo và dịch chuyển từ loa trái sang loa phải mặc dù trên hình ảnh thì người đó vẫn đứng yên một chỗ. Hoặc ngược lại, biến âm thanh Stereo của 1 dàn nhạc giao hưởng thành Mono khiến cho chúng gom vào nhau thành một cục hỗn độn loạn xì ngầu và không còn phân biệt được vị trí của các nhạc cụ nữa…
Do đó, việc hiểu rõ bản chất của Mono và Stereo sẽ giúp bạn xử lý chúng một cách đúng đắn và có kiểm soát hơn để tạo ra hiệu quả âm thanh mà bạn mong muốn Chắc hẳn bạn đã từng nghe những kỹ thuật viên âm thanh đề cập đến việc loa trong dàn âm thanh chơi theo dạng mono hay stereo. Rồi những ai chơi đàn organ, keyboard sẽ thấy đằng sau cây đàn, nơi cổng kết nối ra dàn âm thanh thường sẽ có hai cổng L (Left) và R (Right), có người thì dùng một sợi dây tín hiệu 2 đầu kết nối vào dàn âm thanh, có người chỉ kết nối 1 cổng L hoặc R. Sự khác nhau đó cũng liên quan đến âm thanh mono và âm thanh stereo. Mình sẽ giúp các bạn phân biệt điều này sau đây.
1. Âm thanh Mono (Monophonic)
Âm thanh Mono hay còn gọi là âm thanh đơn kênh (1 kênh), xuất phát từ một hướng. Người nghe khi nghe các dàn âm thanh mono thường sẽ cảm nhận được âm thanh mình đang nghe được đều được phát ra từ một điểm trong không gian. Dàn âm thanh chơi kiểu mono nếu gồm 2 loa (hay 2 cột loa với nhiều loa chồng lên nhau) thì âm thanh giống như được phát ra từ một điểm ở chính giữa 2 loa/cột loa.
Nói dài dòng như vậy, nhưng đúc kết lại thì âm thanh Mono nghĩa là âm thanh được phát ra từ một nguồn âm thanh duy nhất ở một điểm cố định.
Tín hiệu âm thanh Mono
Một số ví dụ về âm thanh Mono để các bạn dễ hiểu như:
+ Âm thanh phát ra từ một người đang đứng nói chuyện trước mặt bạn
+ Một chú chim đứng yên hót trên cây.
Phức tạp hơn một chút khi bạn sở hữu một dàn âm thanh bao gồm nhiều nguồn phát, nhưng những nguồn phát này cũng giống hệt nhau thì âm thanh cũng là âm thanh Mono. Ví dụ như bạn sở hữu một dàn âm thanh “hoành tráng” với 4 loa 2 trái 2 phải, người cầm micro nói vào đó và 4 loa này phát ra âm thanh như nhau, thì đó cũng là âm thanh Mono, dù cho dàn âm thanh bạn sở hữu được nhà sản xuất ghi rõ là Stereo. Vấn đề nằm ở chỗ bạn đấu nối như thế nào để chia tách dàn âm thanh thành 2 kênh riêng biệt.
2. Âm thanh Stereo
Âm thanh Stereo là âm thanh phát ra từ nhiều nguồn âm khác nhau, được phân bổ theo một hướng nhất định như từ trái qua phải hoặc ngược lại, tùy theo sự điều chỉnh của người kỹ thuật viên. Hãy tưởng tượng bạn đang đứng giữa một cái chợ với nhiều người bán hàng xung quanh cùng lúc mời mọc bạn với những câu “quảng cáo” khác nhau. Hoặc chú chim ở ví dụ ban nãy không đứng im hót nữa mà bay từ trái sang phải bạn, vừa bay vừa hót. Đó là những ví dụ rất cụ thể về âm thanh Stereo.
Và trong một dàn âm thanh, khi bạn có 1 cặp loa hoặc nhiều hơn, chia làm 2 cột xếp 2 bên, kỹ thuật viên đã chỉnh sẵn dàn âm thanh theo dạng stereo với âm thanh được phân bổ từ cột loa trái sang cột loa phải, thì đó chính là âm thanh stereo.
Tín hiệu âm thanh Stereo
Nếu bạn là một người hay nghe nhạc thì sẽ rất dễ dàng nhận ra được sự khác nhau giữa loại tai nghe phát âm thanh Mono và tai nghe phát âm thanh Stereo. Và đương nhiên với một chiếc tai nghe hay là một dàn âm thanh với 2 cột loa, mỗi bên phát ra một âm thanh khác nhau (stereo) sẽ mang lại âm thanh đa dạng, hay hơn so với dạng âm thanh mà cả 2 cột loa cùng phát ra chung một tín hiệu âm thanh (mono).
Tùy thuộc vào cách setup, chia kênh của kỹ thuật viên mà dàn âm thanh của bạn sẽ chơi theo dạng mono hay stereo. Và trên cái loại mixer thường có nút PAN, nếu vận hành tốt thì âm thanh bộ dàn của bạn sẽ phân bổ một cách đều, hợp lý nhất, nghe rất hay.
